In het laatste jaar van de oorlog werd het steeds moeilijker om nieuwe leden voor de NSDAP te krijgen. Om dat op te lossen, maakte de Duitse regering een stelsel van beloningen bekend: iedereen die een nieuw partijlid aanbracht, kreeg de toestemming om zijn eigen lidmaatschap op te zeggen en het aanbrengen van twee nieuwe partijleden betekende dat je een certificaat kreeg dat je helemaal nooit lid van de nazipartij was geweest. Als iemand drie nieuwe leden aanbracht, kreeg hij toestemming om de davidster te dragen.
In februari veroverden de westelijke Geallieerden het Rijnland en in maart staken ze de Rijn over. Bijna tegelijk met de invasie in Normandië bevrijdden Russische troepen de Oekraïne en het Oosten van Polen, waarna zij de Duitsers terugdreven over de Duitse grenzen.
Vlak voordat de Russen Berlijn bezetten, op 30 april 1945, trouwde Hitler met zijn minnares Eva Braun. Als hoogtepunt van de festiviteiten pleegden beiden nog op de trouwdag zelfmoord. Hitler had Goebbels benoemd tot zijn opvolger. Een dag lang was Goebbels leider van het Duitse Rijk, terwijl de Russische tanks al door de straten van Berlijn reden; daarna doodde hij zijn zes kinderen en pleegde met zijn vrouw suïcide.
In april en mei bevrijdden de Geallieerden ook de rest van Nederland.
Na de oorlog is het verhaal ontstaan dat de Duitsers in Nederland op 5 mei in aanwezigheid van Prins Bernhard capituleerden in Hotel De Wereld in Wageningen. Het is informatie die vaak wordt verteld op 5 mei, Bevrijdingsdag. De werkelijkheid was anders.
Er is op 5 mei onderhandeld in Hotel De Wereld tussen de Canadese generaal Foulkes en de Duitse kolonel-generaal Blaskowitz. Men las Blaskowitz het document met de voorwaarden van de capitulatie voor, maar hij vroeg uitstel omdat hij eerst zeker wilde weten dat hij aan alle eisen kon voldoen. Dat bleek inderdaad het geval te zijn. Prins bernhard was niet aanwezig.
Op 6 mei kwam Blaskowitz het capitulatiedocument ondertekenden. Daar was prins Bernhard ook bij. Maar het gebeurde in een boerderij in Nude vlak buiten Wageningen. In het bekende verhaal zijn dus zowel de tijd als de plaats van de capitulatie verkeerd weergegeven.
In Azië duurde de oorlog langer door de hevige tegenstand van de Japanners. Doordat ook Japan bleef doorvechten terwijl het de oorlog eigenlijk al verloren had, verspeelde men vele tienduizenden mensenlevens aan beide kanten. Na ernstige verliezen koos de Japanse legerleiding in oktober 1944 voor een strategie waarbij onder meer kamikazepiloten zich in een vliegtuig met explosieven te pletter vlogen op vijandelijke schepen. Dat gebeurde niet uit fanatisme maar wegens gebrek aan ervaren vliegers. De kamikazepiloten waren jong en nauwelijks opgeleid; ze waren net goed genoeg om neer te storten.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog landt een Amerikaanse piloot op een vliegdekschip. Hij rent naar de commandant en begint enthousiast: "Ik heb me toch een dag gehad commandant... alles lukte me! Ik heb zeven Japanse vliegtuigen neergehaald, een mijnenveger tot zinken gebracht en een kruiser zwaar beschadigd..."
" Heel goed, Yankee", zegt de commandant, "maal jij maakte vandaag ook een glote velgissing."
Ook bij de verovering van de eilanden in de Oceaan verloren de Amerikanen duizenden manschappen. Zij begrepen dat het veroveren van de hoofdeilanden van Japan honderdduizenden Amerikaanse doden zou kosten, volgens sommigen wel een miljoen. President Truman, die na het overlijden van Roosevelt het land leidde, gaf opdracht tot het gebruik van atoombommen.
Je kunt niet zomaar vaststellen dat tijdens de bombardementen met de atoombom meer mensen zijn gedood dan tijdens ieder ander bombardement. Bij de aanval op Hiroshima stierven 75.000 mensen, in Nagasaki 35.000 stierven inwoners. Maar bij een bombardement met conventionele bommen op Tokio in 1945 vielen 85.000 doden en bij het bombardement op Dresden waren het er 135.000. Wel is een onbekend aantal mensen in de jaren na de atoombommen gestorven door de gevolgen van de straling.
Nadat Hiroshima en Nagasaki waren gebombardeerd, gaf Japan zich over op 15 augustus 1945. De Tweede Wereldoorlog was afgelopen. Hij had meer dan vijftig miljoen levens gekost, vooral in het oosten van Europa.
Het is jaren na de oorlog. Zegt een Duitse toerist tegen een Scheveningse barkeeper: "Wat is het stil vandaag."
"Klopt", zegt de barkeeper. "Het is vandaag 4 mei."
"Ja maar, het is zo stil, vind ik."
"Klopt", zegt de barkeeper weer. "Ik zei je toch al dat het vandaag 4 mei is."
"Maar waarom is het dan zo stil?"
"Dan herdenken we de honderdduizenden doden van ons die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen."
De Duitser: "Honderdduizenden doden? Meer niet? Man, bij ons zijn er miljoenen doden gevallen."
"Dat is waar", zegt de barkeeper; "maar dat vieren wij morgen."