Misdaad in de middeleeuwen, een onderzoek naar de criminaliteit in het laat-middeleeuwse Utrecht, Utrecht 1976, Stichtse Historische Reeks deel 2
De kern van dit boek is een onderzoek van ruim 5500 straffen die in de late veertiende en in de vijftiende eeuw inde stad Utrecht zijn opgelegd. De klassieke strafrechthistorici beperkten zich tot het bestuderen van wetsteksten, maar er was een groot verschil tussen de wetgeving en de werkelijkheid.
In het verleden was het patroon van de misdaad heel anders dan tegenwoordig. De kans dat je bestolen of beroofd wordt is tegenwoordig wat groter dan in de middeleeuwen, maar geweldpleging en doodslag waren in die tijd juist veel talrijker. Het risico om door geweldpleging te overlijden was 20 tot 30 keer zo hoog als in onze tijd. De oorzaken van die verschillen moeten we zoeken in de kenmerken van de middeleeuwse samenleving.
Dit boek behandelt een paar van de belangrijkste groepen misdaden en vertelt, welke straffen daarvoor gegeven werden. De middeleeuwers staan bekend om hun wrede en bizarre straffen, maar dat is niet helemaal terecht. De straffen die in de wetgeving worden genoemd, zijn maximum straffen die waren bedoeld om de mensen af te schrikken. In werkelijkheid waren de vonnissen veel milder en werd er rekening gehouden met ontoerekeningsvatbaarheid. Ook werden er voorwaardelijke straffen opgelegd.
Aan de ‘ergheid’ van die straffen kunnen we zien, hoe ernstig men die misdaden relatief vond. Dat biedt een kijkje in de mentaliteit van de middeleeuwers. Heimelijkheid werd erg afgekeurd, maar geweldpleging die openlijk zichtbaar was, vond men minder erg. het was zelfs een plicht om wraak te nemen als een familielid gewond of gedood was.
Het boek is een dissertatie uit 1979, die voornamelijk over Utrecht gaat. Het boek had een dissertatie-uitgave, een handelseditie en een tweede druk. Voor Nederland heb ik dit onderwerp verder uitgewerkt in Het werk van de vos.
In het verleden was het patroon van de misdaad heel anders dan tegenwoordig. De kans dat je bestolen of beroofd wordt is tegenwoordig wat groter dan in de middeleeuwen, maar geweldpleging en doodslag waren in die tijd juist veel talrijker. Het risico om door geweldpleging te overlijden was 20 tot 30 keer zo hoog als in onze tijd. De oorzaken van die verschillen moeten we zoeken in de kenmerken van de middeleeuwse samenleving.
Dit boek behandelt een paar van de belangrijkste groepen misdaden en vertelt, welke straffen daarvoor gegeven werden. De middeleeuwers staan bekend om hun wrede en bizarre straffen, maar dat is niet helemaal terecht. De straffen die in de wetgeving worden genoemd, zijn maximum straffen die waren bedoeld om de mensen af te schrikken. In werkelijkheid waren de vonnissen veel milder en werd er rekening gehouden met ontoerekeningsvatbaarheid. Ook werden er voorwaardelijke straffen opgelegd.
Aan de ‘ergheid’ van die straffen kunnen we zien, hoe ernstig men die misdaden relatief vond. Dat biedt een kijkje in de mentaliteit van de middeleeuwers. Heimelijkheid werd erg afgekeurd, maar geweldpleging die openlijk zichtbaar was, vond men minder erg. het was zelfs een plicht om wraak te nemen als een familielid gewond of gedood was.
Het boek is een dissertatie uit 1979, die voornamelijk over Utrecht gaat. Het boek had een dissertatie-uitgave, een handelseditie en een tweede druk. Voor Nederland heb ik dit onderwerp verder uitgewerkt in Het werk van de vos.
Click here to edit.
Het boek is gebonden en geïllustreerd. Ik heb een beperkt aantal exemplaren van de tweede druk, die je kunt kopen voor 10 euro plus verzendkosten. Mail me via het menu Contact.